Kozieradka

Jest to roślina z rodziny bobowatych znana również pod innymi nazwami: greckie siano, kozioroźnik, boża trawka czy fenegryka. Pochodzi z Azji i Europy Wschodniej, ale uprawia się ją prawie na całym świecie.

Historia i pochodzenie

Nazwa tej rośliny wzięła się od słowa „koza”, ponieważ smak i zapach tej rośliny przyciąga kozy gdy ż jest ona ich przysmakiem. Kozieradkę doceniali już starożytni do produkcji oleju kosmetycznego uzyskiwanego z jej nasion. Olej wcierany w skórę widocznie ją odmładzał. Hipokrates cenił ją za szerokie zastosowanie w medycynie, natomiast Egipcjanki za walory kosmetyczne oraz antidotum na bóle menstruacyjne. Chińczycy doceniają kozieradkę za właściwości leczące ból brzucha i niestrawność, a nawet środek zwalczający męską impotencję i objawy przekwitania u kobiet. W Indiach kozieradka była używana jak kawa, a na Bliskim Wschodzie doceniono jej właściwości pobudzające apetyt i karmiono nią kobiety w haremach, gdzie królowały obfite kształty. Kozieradkę docenili benedyktyni i to właściwie dzięki nim roślina na przełomie VIII – XIX wieku zaczęła być uprawiana w Europie. Przyrządzano z niej mikstury na problemy skóry głowy i przekrwione oczy.

Zastosowanie

W kuchni stosuje się zarówno liście, jak i nasiona kozieradki. Suszone liście i nasiona rośliny to przyprawę, dodaje się ją do mieszanki curry, garam masali czy panch phoron. Służy jako składnik zalewy do marynaty, przyprawa do mięs, makaronów czy pieczywa. Jemeńska potrawa Saltah zawiera jej znaczne ilosci, podobnie jak hinduska dahls. Z kozieradki wytwarza się maseczki kosmetyczne przeznaczone do różnych typów cer, w szczególności problemowej. Jako dodatek smakowy używa się jej do sztucznych syropów klonowych. Z nasion kozieradki pozyskiwano niegdyś żółty barwnik, natomiast śluzem usztywniano tkaniny. Można stosować specjalne kuracje na bazie kozieradki. Mikstura na bazie rośliny z dodatkiem miodu wzmocni odporność organizmu na infekcje. Kompresy ze zmielonych nasion są doskonałym lekarstwem na problemy skórne. Wywar z nasion posłuży też do płukania jamy ustnej, a papka z nasion wzmocni dziąsła i uchroni przed parodontozą. Napar z kozieradki wzmacnia również układ kostny i wpływa na poprawę wyglądu włosów.

Właściwości

Nasiona rośliny zawierają ponad 40 % śluzu polisacharydowego oraz znaczące ilości tłuszczów, białek, olejków eterycznych, flawonoidów, choliny, lecytyny oraz witamin PP, F i D. Śluz polisacharydowy działa ochronnie na błonę śluzową przewodu pokarmowego i chroni ją przed powstawaniem stanów zapalnych. Zewnętrznie kozieradkę stosuje się na zmiany skórne: egzemy, czyraki, ropnie itp. Zmiękcza skórę i łagodzi podrażnienia. Roślina ma działanie przeciwzapalne i żółciopędne, obniża również poziom cholesterolu oraz cukru we krwi. Poprawia samopoczucie, wzmaga apetyt, regeneruje organizm oraz aktywuje procesy krwiotwórcze. Uszczelnia ściany naczyń krwionośnych. Polecana alergikom i kobietom z zaburzeniami laktacji. Powinny ją stosować osoby po kuracjach antybiotykowych.