Wykonanie
Ostatnio zainteresowała mnie kuchnia Pięciu Przemian .Zaopatrzyłam się więc w książki Anny Czelej dotyczące gotowania i tak oto ugotowałam Zupę
pomidorową z
ryżem według Pięciu Przemian.
Powiem szczerze, że nigdy wcześniej nie
jadłam tak pysznej i aromatycznej zupy :)Składniki:OGIEŃ :- 1 l. wrzatku- 1 łyżka
majeranku- 1
liść laurowy- 1 łyżeczka
lubczyku- 1/2 łyżeczki
tymiankuZIEMIA:- 1 łyżeczka
masła- 1 łyżeczka czerwonej sproszkowanej
papryki słodkiej- 1
marchew- 1 łyżeczka
cukruMETAL:- 1
cebula- kawałek
selera- kawałek
pora- 1
korzeń pietruszki- 2 ząbki
czosnku- 2 ziarenka
ziela angielskiego- szczypta
czarnego pieprzu- 1 łyżeczka
rozmarynu- 1/2 łyżeczki
bazylii- 1 łyżeczka
oregano- szczypta ostrej sproszkowanej
paprykiWODA:-
sólDRZEWO:- 1/2 l.
przecieru pomidorowego domowego lub kilka łyżeczek
koncentratu pomidorowegoOGIEŃ:- 1łyżka świeżego
koperkuWykonanie:
Wodę zagotować. Dodać wszystkie składniki w podanej kolejności, oprócz
przecieru pomidorowego i
koperku. Ugotować
wywar, przecedzić, dodać
przecier pomidorowy. Zagotować. Po nalaniu do talerzy posypać
koperkiem.Do zupy w osobnym garnku gotujemy
ryż:OGIEŃ:- 2 szkl. wrzątkuZIEMIA:- 1 łyżeczka
oliwyMETAL:- 1 szklanka
ryżuWODA:-
sólWodę zagotować, dodać
oliwę, wsypać
ryż i
sól. Gotować pod przykryciem na małym ogniu do wyparowania
wody.Smacznego!

Przemiana Drzewa – smak kwaśnyPrzemiana Drzewa króluje wiosną. To ona kieruje energię Qi w przyrodzie w górę, powodując kiełkowanie nasion i wzrost roślin. Narządami przypisanymi do Przemiany Drzewa są wątroba i pęcherzyk żółciowy. Medycyna chińska obejmuje szerszym zasięgiem pojęcia narządów wewnętrznych niż medycyna zachodnia. Oprócz samego
organu w ciele, medycyna chińska przypisuje mu jego meridian (czyli
drogę przepływu energii Qi) oraz funkcje psychiczne. W przypadku wątroby i pęcherzyka żółciowego – złość, gniew, drażliwość i napięcie emocjonalne są wyrazem zastoju Qi w tych narządach. Migreny, katar sienny, zapalenie spojówek,
bóle w bocznych częściach głowy mogą
mieć swój początek w zaburzeniach funkcjonowania wątroby i pęcherzyka żółciowego.Smak kwaśny kieruje energię Qi organizmu w dół i do wewnątrz. Ma to znaczenie np. przy wychłodzeniu organizmu (niedoborze
yang z wrażliwością na zimno) – wtedy powinniśmy unikać m.in.
cytrusów,
pomidorów, herbatek
owocowych, produktów fermentacji
mleka. Smak kwaśny tych
owoców kieruje chłód do wnętrza organizmu.Wiosną ruch Qi w przyrodzie jest skierowany w górę i na zewnątrz. O tej
porze roku można popaść w chaos, rozdrażnienie czy zniecierpliwienie. Te stany można zharmonizować włączając do jadłospisu wiosenne produkty –
sałatę, zielone warzywa,
kiełki, świeże
zioła.Przemiana Ognia – smak gorzkiPrzemiana Ognia uwidacznia się latem, jej wyrazem w naturze jest upał. Narządami przypisanymi do Przemiany Ognia są
serce i jelito cienkie. W przyrodzie energia jest skierowana na zewnątrz, natomiast w organizmie smak gorzki kieruje energię Qi w dół. Z Przemianą Ognia kojarzymy używki takie jak czarna
herbata,
kawa, papierosy oraz
napoje zawierające kofeinę, np. cola.Niektóre gorzkie produkty mają działanie wysuszające, zwłaszcza smażone, opiekane lub prażone. Silnie wysuszają używki (czarna
herbata,
kawa, coca cola, papierosy). Te produkty chwilowo podwyższają
yang, dzięki
czemu jesteśmy bardziej aktywni umysłowo, jednak stosowane przez dłuższy czas prowadzą do niedoboru yin, niedoboru
krwi lub gorąca w
sercu.Produkty gorzko-chłodne (np.
rukola,
cykoria,
radicchio, liście mleczu,
grejpfruty) można stosować przy zaburzeniach snu, wyczerpującej pracy umysłowej, stresie, wyczerpaniu nerwowym.Produkty „pod opieką” smaku gorzkiego poprawiają trawienie, przeciwdziałają wewnętrznej wilgoci wywołanej nadmiarem
słodyczy i
produktów mlecznych. Do tych bohaterów należą m.in. świeża
bazylia,
karczochy,
rukola, liście mleczu, świeże
oregano,
rozmaryn,
tymianek, piołun,
słodka papryka,
kurkuma. Są również polecane przy wilgotnej pogodzie.Upał i silne pocenie się (wywołane również aktywnością fizyczną lub sauną) „wyczerpują”
soki serca. Aby powrócić do równowagi, należy wprowadzić do codziennego jadłospisu gorzko- lub kwaśno-chłodne
sałaty, dojrzałe
pomidory,
ogórki,
owoce (szczególnie te mające formę drobnych
jagód),
herbaty i kompoty
owocowe,
kiełki, krótko gotowane warzywa.Latem najczęściej na nasze talerze powinny trafiać duże ilości świeżych warzyw z
olejami dobrej jakości. Takie letnie menu powinno zrównoważyć w naszym wnętrzu nadmiar
yang wywołany przez upał i dużą aktywność fizyczną na świeżym powietrzu.Przemiana Ziemi – smak słodkiPrzemiana Ziemi jest aktywna przez cały rok, choć i w ciągu roku są momenty, w których wyłania się nieco bardziej. Przemiana Ziemi tworzy swego rodzaju centrum, ośrodek wszystkich istot i rzeczy. Jej zadaniem jest jednoczyć, łączyć i równoważyć. Przemiana Ziemi w przyrodzie jest elementem łagodzącym – łączy
pory roku, wprowadza harmonię. Najbardziej widoczna jest podczas żniw.Pokarmy z Przemiany Ziemi (lekko słodkie, pożywne, sycące) odżywiają i wzmacniają centrum organizmu. Przemiana Ziemi zajmuje szczególne miejsce zwłaszcza w żywieniu dzieci (powinna stanowić podstawę ich diety), w żywieniu dorosłych również jest ważna.W organizmie narządami przypisanymi do Przemiany Ziemi są żołądek, śledziona, trzustka. Ich ważnym zadaniem, według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, jest produkowanie Qi z pożywienia i dostarczenie tej energii organizmowi. Inną ważną funkcją
organów tej Przemiany (w tym wypadku śledziony) jest nawilżanie organizmu. Apetyt na
słodycze, wzdęcia, uczucie przepełnienia, zmęczenie, słaba koncentracja to niektóre objawy niedoboru Qi śledziony. Czynnikiem najbardziej osłabiającym centrum są zmartwienia. To działa również w drugą stronę – słabe centrum może przyczynić się do skłonności do zmartwień.Smak słodki charakteryzuje Przemianę Ziemi. Ma on działanie harmonizujące, tj. odżywcze i nawilżające. Co oznacza nawilżanie? Jest to wykorzystanie mocy „budujących”
soków z warzyw Przemiany Ziemi, świeżych i
suszonych owoców, i produktów słodzących (
miodu,
syropu klonowego,
cukru trzcinowego, melasy). Inne produkty należące do Przemiany Ziemi to m.in. zboża,
mięsa,
ryby,
jajka, tłuszcze,
orzechy, nasiona, strączkowe.Apetyt na
słodycze jest oznaką osłabienia Qi śledziony. Pragnienie na
słodycze zmniejsza się lub mija po kilku dniach spożywania gotowanych posiłków, wzmacniających Qi.
Biały cukier, mimo słodkiego smaku, nie zalicza się do takich produktów – jego spożywanie osłabia śledzionę i „wyciąga” z organizmu potrzebne minerały i witaminy.Uwaga na
produkty mleczne – mają działanie silnie nawilżające, ich nadmiar może spowodować powstawanie toksycznego śluzu w organizmie.Przemiana Metalu – smak ostryPrzemiana Metalu manifestuje się w przyrodzie poprzez jesień. W tym czasie Qi i
soki roślin są „ściągane” w dół, do korzeni, w ramach „zapasów” na następny cykl życiowy. Jest to również czas „wysychania” wszystkiego, co zbędne.Narządami w ciele przypisanymi do Przemiany Metalu są jelito grube i płuca. Najbardziej destrukcyjny wpływ na te narządy ma stres, suche powietrze i mocno wysuszające produkty i używki takie jak papierosy,
kawa lub czarna
herbata. To wszystko sprawia, że jelito grube i płuca „wysychają”. Czynnikami psychicznymi osłabiającymi te narządy są długo trwający smutek, niemożność do rozstania się z tym, co niepotrzebne.Przemiana Metalu ma smak ostry. Produktami charakterystycznymi są: ostre
przyprawy, białe warzywa (
seler,
kalafior),
rzepa,
por,
cebula,
chrzan.Smak ostry rozprasza chłód i zastój. Ciepło-ostre
napoje (
herbata z
imbiru, grzane
wino) są pomocne przy wychłodzeniu organizmu, przeziębieniach i osłabieniu
yang. Zimno, które wtargnęło do organizmu powoduje wolny przepływ Qi i
krwi. Osłabione
yang nerek manifestuje się przez zimne stopy, zmniejszony popęd płciowy, konieczność oddawania moczu w nocy oraz poranne
bóle pleców, które mijają po rozruszaniu się. Aby pobudzić Qi i wzmocnić
yang nerek można użyć ostro-ciepłych przypraw – dodając je do codziennych posiłków lub pijąc w postaci naparów.Przemiana
Wody – smak słonyPrzemiana
Wody manifestuje się w przyrodzie poprzez zimę. Jest to okres w roku, który wymusza na nas spokój potrzebny do odnowienia energii życiowej, zanim wkroczymy w nowy cykl. Ruch Qi skierowany jest do wewnątrz. W sferze emocjonalnej z Przemianą
Wody związany jest lęk, brak odwagi, słabość woli i nadmierna potrzeba bezpieczeństwa.Narządami w ciele przypisanymi do Przemiany
Wody są nerki i pęcherz moczowy. Są one wrażliwe na chłód, zimą (i w chłodnych porach roku) powinny być one chronione przez odpowiednie, rozgrzewające odżywianie. Nadmiar zimnych produktów osłabia nerki, podobnie jak
biały cukier – tego powinniśmy unikać. Zimą należy dostarczyć organizmowi więcej
białka –
mięsa, ryb, strączkowych,
jajek. Na talerze powinny trafić zupy długo gotowane na
mięsie, zapiekanki, kompoty z rozgrzewającymi korzeniami i pikantne
przyprawy jako dodatki do potraw. Do menu powinniśmy dodać prażone zboża,
kapustę, warzywa korzeniowe,
por,
cebulę,
chrzan, placki i ciasta wzbogacone
przyprawami:
goździkami,
cynamonem,
wanilią, jałowcem,
zielem angielskim. Z perspektywy energetycznej zimowy niedobór ruchu możemy zrekompensować dodatkiem korzeni w herbatach,
winie, piernikach i innych potrawach.Smakiem związanym z Przemianą
Wody jest smak słony . Charakterystycznymi produktami są:
ryby,
owoce morza, wodorosty. Do tej Przemiany zalicza się również strączkowe – ze względu na ich działanie na nerki. Uwaga na nadmiar
soli – obfite solenie powoduje „wysuszenie” organizmu, osłabienie nerek (niedobór yin nerek), które z kolei skutkuje demineralizacją organizmu.