Wykonanie
Soda oczyszczona jest związkiem chemicznym zwanym kwaśnym węglanem
sodowym. W wyniku reakcji z kwasami z
sody powstaje dwutlenek węgla i węglan
sodu. Aby ciasto na sodzie rosło musi zawierać w sobie kwaśne składniki. Należą do nich przede wszystkim
ocet,
sok z cytryny, limetki,
pomarańczy,
jabłka,
pomidora, melasa,
miód,
maślanka,
śmietana,
mleko,
kawa,
kakao niealkalizowane. Oczywiście od ph ciasta, czyli jego kwasowości zależy jak dużo
sody musimy zastosować. Jeżeli użyjemy jej za mało ciasto nie wyrośnie należycie. Jeżeli dodamy za dużo pozostanie nadmiar
sody i węglanu
sodowego o odczynie zasadowym, a to nada ciastu nieprzyjemny, mydlany smak i spowoduje dolegliwości żołądkowe. Ilość
sody można dobrać za pomocą wskaźników pokazujących ph ciasta albo metodą prób dodając do ciasta właściwą ilość
sody. Pierwsza metoda nie jest powszechnie dostępna, druga jest dość żmudna, bo ciasto należy upiec kilka
razy, dlatego lepiej korzystać ze sprawdzonych przepisów.
Soda rozpoczyna reakcję chemiczną w momencie, gdy zetknie się w środowisku wodnym z kwasem. Dlatego ciasta na sodzie powinny być pieczone bezpośrednio po zmieszaniu.Pozostaje kwestia leżakowania ciasta na pierniki. Zamierzam ją zgłębić niebawem.Ciasta na sodzie pieczemy w wysokie temperaturze 200-220 stopni.
Proszek do pieczenia jest mieszaniną
sody oczyszczonej(wodorowęglanu
sodowego) i składnika kwasowego, który spełnia dwie funkcje. Po pierwsze aktywuje działanie
sody. Po drugie neutralizuje ewentualny nadmiar
sody i powstałego w wyniku reakcji
sody z kwasem węglanu
sodu. Używając
proszku do pieczenia nie musimy dbać o zawartość składników kwasowych w cieście i nie musimy się martwić o chemiczny posmak, który często mają ciasta ze zbyt dużą ilością kwaśnego węglanu
sodowego.Składnikiem kwasowym może byś kwaśny winian potasu (cream of
tartar), który w środowisku wodnym uwalnia kwas
winowy. Gdy zabraknie nam
proszku do pieczenia w domu i nie możemy go szybko kupić, możemy przygotować go sami mieszając dwie części kwaśnego winianu potasu z jedna częścią
sody.
Proszek do pieczenia, który kupujemy w sklepie ma bardziej starannie dobrany skład. Jest mieszaniną związków chemicznych i środka anty-zbrylającego, którym najczęściej jest
skrobia kukurydziana. Składnikiem kwasowym może być oprócz kwaśnego winianu potasu, kwaśny pirofosforan
sodu lub
mleczan sodu. Ilościowo składniki dobrane są tak aby wzajemnie się neutralizowały.
Proszek do pieczenia w warunkach przechowywania nie jest aktywny. Dopiero dodany do ciasta uaktywnia się. Działa dwuetapowo. W mniejszej części proszek reaguje w zetknięciu z
wodą w cieście i w drugim etapie działa pod wpływem temperatury, w 60 stopniach.
Proszek do pieczenia działa przez cały okres pieczenia ciasta w piekarniku i pozwala ciastu równomiernie wyrosnąć.
Soda działa gwałtownie, na początku pieczenia, a wysoka temperatura powoduje tylko utrwalenie gąbczastej struktury ciasta, zapieczenie.Ciasta z
proszkiem do pieczenia pieczemy w temperaturze 180 stopni.

Na koniec pozostaje sprawa używania obu tych składników razem.
Sodę i
proszek do pieczenia stosujemy razem, gdy ciasto zawiera dużo składników i dodatków.
Soda powoduje, że np. pokrojone
owoce są szybko unoszone w cieście na początku pieczenia, a w następnym etapie, gdy
soda już przereaguje,
proszek do pieczenia działa dalej pozwalając ciastu rosnąć przez cały czas wypieku. W przypadku babki tiramisu mieszanka
sody i proszku ma na celu, jak myśle, wzrost mieszanki ciast o różnych gęstościach. Układając warstwy ciasta w formie nie byłam pewna jak skończy sie ten wypiek, ale udało się. Myśle, że to właśnie
soda i proszek połączyły swoje siły, aby ciasto tak pięknie wyrosło i pokazało swoje warstwy o różnych smakach i barwach.

(cytuję przepis zamieszczony przez moją koleżankę bajaderkę na forum mniammniam.pl)3 szklanki
mąki2 łyżeczki
sody1 łyżeczka
proszku do pieczeniaszczypta
soli170 g
masła o temperaturze pokojowej1, 5 szklanki
cukru3
jajka1 łyżeczka ekstraktu
waniliowego1 łyżeczka ekstraktu
migdałowego1, 5 szklanki
mleka0,25 szklanki mocnej
kawy ( z 2-3 łyżeczek
kawy instant)0,25 szklanki
likieru Kahlua lub innego
likieru kawowegoRozgrzać piekarnik do 170 stopni. Formę na babkę wysmarować
masłem i posypać
mąką.
Mąkę przesiać z proszkiem,
soda i
solą.
Masło utrzeć z
cukrem na lekką i puszystą masę. Dodawać
jajka po jednym ciągle ubijając. Dodać ekstrakt z
wanilii i
migdała. Następnie dodawać do masy
mąkę na zmianę z
mlekiem, zaczynając i kończąc na
mące. Ucierać tylko do połączenia składników, nie dłużej.Przełożyć 1 szklankę ciasta do jednej miski i drugą szklankę ciasta do drugiej miski. Do jednej dodać zimną
kawę i dobrze wymieszać, do drugiej dodać
likier i również dobrze wymieszać.