Pietruszka

Jest to roślina dwuletnia z rodziny selerowatych. Pochodzi z Europy Południowej, Wysp Kanaryjskich, Tunezji, Maroka i Algierii. Występuje dziko na Półwyspie Apenińskim oraz Bałkańskim. Obecnie uprawia się ją niemal na całym świecie zarówno dla części jadalnych jak korzeń i liście, jak i dla olejku.

Historia i pochodzenie

Pietruszkę uprawia się od stuleci. Używali jej starożytni Grecy i Rzymianie, którzy pierwotnie znajdowali ją na wapiennych skałach, gdzie dziko rosła (łac. petra – skała). Wówczas uważano ją w tych rejonach za roślinę świętą, która wzmacnia i przywraca siły witalne. Przypisywano jej nawet właściwości wpływające na refleks i czyniące człowieka sprytnym. Wykorzystywali ją również jako środek owadobójczy. Lecznicze działanie pietruszki docenili rownież Egipcjanie, stosowali ją na schorzenia układu moczowego. Uprawę rośliny przejęli później Iberowie, Gallowie, Germanie i Słowianie. W średniowieczu pietruszkę hodowano w celach leczniczych i dekoracyjnych, dopiero później zaczęto stosować ją powszechnie w kuchni. Jej właściwości docenił i rozpowszechnił ojciec Klimuszko, który zalecał codzienne spożywanie surowej pietruszki.

Zastosowanie

W kuchni pietruszka jest popularnym warzywem. Z korzenia przyrządza się sałatki, używa się go do zup, mięs czy ryb. Natka pietruszki służy natomiast do posypywania różnych potraw, np. zup, ziemniaków, sałatek oraz jako składnik farszów, sosów czy koktajli warzywnych. Pietruszkę zawiera popularne masło ziołowe. Pietruszkę można stosować jako lekarstwo na różne schorzenia. W medycynie ludowej popularne specyfiki z pietruszki to: moczopędny wywar z korzenia pietruszki, napar z nasion pietruszki (przy zapaleniu pęcherza moczowego i nadmiernych gazach), wywar z pietruszki na obniżenie ciśnienia, sok z natki pietruszki na anemię, szkorbut, wysoką gorączkę, brak apetytu i zaburzenia menstruacji, herbatka z natki pietruszki w ciążowym zapaleniu nerek, na stłuczenia w postaci okładów, na wysypki skórne, kamicę moczową i gościec przewlekły. Można stosować okłady z natki pietruszki przeciwko plamom wątrobianym na skórze.

Właściwości

• Lecznicze działanie pietruszki przypisuje się olejkom lotnym korzenia rośliny, w których występuje apiol i mirystycyna oraz flawonoidy, związki poliacelenowe, śluzy, żywice i cukry. Ceni się ją także za owoce zawierające olejek lotny, flawonoidy, bergapten, fitosterol oraz liczne sole mineralne.
• Pietruszka bogata jest w witaminy C, A, B1, B2, P oraz składniki mineralne, takie jak: potas, wapń, magnez, fosfor i żelazo. Zawiera cenne metale: lit, wanad, tytan i molibden. Pietruszkę ceni się szczególnie za wysoką zawartość witaminy C, w którą obfitują zwłaszcza liście. Jej zawartość na 100 g liści wynosi 300 mg. Jeszcze więcej tej witaminy występuje w liściach suszonych. Dlatego poleca się pietruszkę przy anemii i szkorbucie.
• Właściwości lecznicze posiadają także nasiona pietruszki zawierające olejek eteryczny. Ma on dobroczynny wpływ szczególnie na układ pokarmowy.. Zapobiega powstawaniu gazów w przewodzie pokarmowym oraz stabilizuje poziom flory bakteryjnej. Olejek z nasion pietruszki wzmaga wydzielenie żółci i śliny. Nasiona zaparzone pomagają zmniejszyć skurcze naczyń sercowych oraz obniżyć ciśnienie krwi.
• Roślina zalecana jest chorym na schorzenia wątroby i cukrzyce. Medycyna ludowa pamięta zastosowanie pietruszki na zaburzenia miesiączkowania, w tym bóle menstruacyjne. Znane jest wykorzystanie pietruszki do leczenia otyłości, reumatyzmu czy ischiasu.
• Pietruszkę można stosować także zewnętrznie jako środek łagodzący ukąszenia przez insekty, szczególnie komary.
• Nasiona rośliny, oprócz działania leczniczego, spożywane w zbyt dużych ilościach mogą przyczynić się do wzmożonych skurczów macicy, dlatego nie poleca się ich kobietom w ciąży. Nie należy podawać ich także małym dzieciom.
• Natka z pietruszki działa rozjaśniająco na skórę oraz odświeżająco na oddech.