Czym są WOLNE RODNIKI. KULINARNIE NIEBANALNIE

Wykonanie

Funkcjonowanie ludzkiego organizmu jest nieodłącznie związane z ciągłym wydatkowaniem energii. Jednym ze składników potrzebnym do produkowania energii oraz prowadzenia wielu przemian biochemicznych jest tlen. W procesie metabolizmu każda komórka ciała zużywa tlen przekształcając go w jego reaktywne formy czyli wolne rodniki.
Wolne rodniki to atomy lub cząsteczki tlenu, które ze względu na niesparowany elektron na ostatnim orbitalu odznaczają się wysoką reaktywnością chemiczną wobec związków organicznych . Atomy te starają się uzupełnić brakujący elektron na ostatnim orbitalu podkradając go innej cząsteczce, a ta kolejnej. W ten sposób tworzy się niebezpieczna reakcja łańcuchowa, która w efekcie może prowadzić do uszkodzenia lub zmian w komórkowym DNA. W ten sposób komórki mogą ulegać niebezpiecznym mutacjom co w efekcie może prowadzić do rozwoju nowotworów. Brakujący elektron są wstanie dostarczyć przeciwutleniacze, wiążąc wolne rodniki i uniemożliwiając im tym samym dokonywania zniszczeń w organizmie. Wolne rodnik i z natury nie muszą wyrządzać szkód w organizmie ludzkim. Normalnie są wykorzystywane przez układ odpornościowy do zwalczania wirusów, bakterii oraz komórek rakowych. Problem pojawia się gdy wolnych rodników w organizmie jest zbyt dużo. Nasz mózg energię czerpie z glukozy, energia ta pozwala na prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Ubocznym produktem procesu przetwarzania glukozy przez mózg jest powstawanie wolnych rodników ponieważ bez tlenu metabolizm komórkowy nie działa, a tlen w pewnej części staje się reaktywny czyli zmienia się w wolne rodniki. Prawidłowo funkcjonujący organizm jest w stanie poradzić sobie z tym obciążeniem ale gdy dochodzą czynniki zewnętrzne (promieniowanie UV, substancje toksyczne, nadmierny stres czy wysiłek fizyczny) wolnych rodników robi się coraz więcej i organizm sam nie jest w stanie im przeciwdziałać stąd muszą zostać dostarczone z pożywieniem przeciwutleniacze.
Spożywanie alkoholu, brak snu, stres, dieta uboga w antyoksydanty oraz palenie papierosów znacznie przyczynia się do zwiększenia produkcji wolnych rodników.
Terminem stresu oksydacyjnego określa się sytuację kiedy ilość produkowanych w organizmie reaktywnych form tlenu czyli wolnych rodników przekracza zdolności organizmu do ich neutralizacji i eliminacji . Nierównowaga ta może wynikać z braku mocy oksydacyjnej organizmu wynikającej z zaburzeń produkcji, złej dystrybucji lub nadmiaru reaktywnych form tlenu na skutek działania różnych środowiskowych i behawioralnych stresorów. Stresorami powodującymi rozwój wolnych rodników najczęściej są:
promieniowanie jonizujące
zanieczyszczone powietrze
trujące substancje
odpady przemysłowe
pestycydy
niektóre leki
przewlekły stres
promieniowanie ultrafioletowe
brak snu
palenie papierosów
Warto zwrócić uwagę na fakt iż palacze są bardziej narażeni na niebezpieczne konsekwencje oddziaływania wolnych rodników niż osoby niepalące gdyż dym papierosowy zawiera benzopiren, aldehydy i benzochinony- znane zródła wolnych rodników, co może doprowadzić do rozedmy płuc i/lub przewlekłego zapalenia oskrzeli.
Nadmiar reaktywnych form tlenu (wolnych rodników) może prowadzić do uszkodzenia lipidów (tłuszcze), protein (białka) lub komórek DNA, w rezultacie zaburzać ich poprawne funkcjonowanie i przyczyniać się do rozwoju chorób takich jak:
rak
miażdżyca
nadciśnienie tętnicze
zawał serca
choroba niedokrwienna
zaćma starcza
choroba Alzheimera
choroba Parkinsona
wylew
choroba autoimmunologiczna
stan przedrzucawkowy
choroba zwyrodnieniowa stawów
oraz wyrazne starzenie się organizmu
Aby skutecznie przeciwdziałać nadmiernym ilościom wolnych rodników konieczne jest dostarczanie wraz z pożywieniem odpowiednich ilości przeciwutleniaczy. Przeciwutleniacze to substancje chemiczna zawarte w żywności w naturalnej formie. Działają jako pewien rodzaj tarczy obronnej, chroniąc nasz organizm przed wolnymi rodnikami. Największe zródło przeciwutleniaczy w żywności stanowią warzywa i owoce. Zawierają one związki takie jak: polifenole, taniny, betalainy, karotenoidy, kwas fitynowy, witaminę E i C oraz selen które słyną ze swoich silnie przeciwutleniających właściwości, stąd tak ważne jest codzienne spożywanie warzyw i owoców. Pamiętajmy aby w formie nieprzetworzonej towarzyszyły nam jak najczęściej.
Artykuł napisany w oparciu o literaturę Dr Alexandra G. Schaussa