Wenecja. Spacer po Ghetto Weneckim

Wykonanie

Dziś zapraszam na kolejny post poświęcony Wenecji, zakątek mniej znany - getto żydowskie.
Wenecja mo ż e się poszczycić jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych dzielnic żydowskich na starym kontynencie.
Ilekroć jestem w Wenecji, zawsze staram się przejść przez Ghetto.
Uważam, że ta dzielnica Wenecji ma tajemniczy i malowniczy urok.
Być może jej historia, być może miejsce bez turystów.
Miejsce, gdzie czas wydaje się stać w miejscu.
Według mnie, to jedno z najbardziej urokliwych miejsc w całej Wenecji.
Jeśli go nie szukasz, możesz przegapić.
Znajduje się w dzielnicy Cannaregio, pięć minut spacerem od dworca kolejowego i dziesięć od Piazzale Roma. Tuż przy moście Guglie w Cannaregio, na początku ulicy Strada Nuova.
Jak już dostaniecie się do mostu, trzeba od razu skręcić w lewo, następnie przejść pod łukiem, "Sottoportego getto Vecchio" - dawna brama ghetto.
Obszar który otaczał starożytne żydowskie getto, którego Żydom nie wolno było opuszczać.
Trochę historii.
Społeczność żydowska obecna już była w Wenecji XII wieku. Udokumentowany jest 1152 rok.
Na początku mieszkało tutaj 1300 Żydów.
Od XIII wieku miejscem stałego zamieszkania Żydow była wyspa Spinalonga. Ze względu na dużą ilość żydowskich mieszkańców z czasem wyspa zmieniła swoją nazwę na Giudecca.
W 1298 roku Żydzi zostali pozbawieni status stałego zamieszkania w Wenecji. Wielu z nich przeniosło się w okolice Mestre. Mogli oni udawać się do miasta tylko i wyłącznie na prowadzenie działalności gospodarczej.
Przez lata mieli zakaz zamieszkania w Wenecji. Dopiero dekretem Wielkiej Rady Republiki Weneckiej z 1516 roku zdecydowano, że Żydzi mogli osiedlać się w obszarze Cannaregio, któremu nadano nazwę getto.
Założę się, że nie wiedzieliście, że słowo "getto" powstało w Wenecji.
To właśnie tutaj po raz pierwszy nadano słowo ghetto.
Nazwa wywodzi się z połączenia dwóch słów: "gitar" czyli topić metal i "geto", czyli huta, bo na terenie, gdzie mieszkali Żydzi w 1390 roku znajdowały się huty żelaza, które dostarczały metal na produkcję armat w arsenale.
Imperium Weneckie izolowało Żydów od reszty miasta. Niemniej jednak dało im miejsce, gdy niemal cała Europa starała się od nich uwolnić.
Jest to dość skomplikowana historia, ale jeśli chcesz zobaczyć fascynującą historię pierwszego "getto" świata, warto się wybrać!
Getto weneckie jest podzielone na trzy : Ghetto Nuovo ("Nowe Ghetto"), Ghetto Vecchio ("Stare Getto") oraz Ghetto Nuovissimo(Najnowsze Getto).
W 1516 społeczność żydowska została prze niesiona na teren Nowego Getta.
Można znaleźć jeszcze ślady Ghetto Nuovo, istnieje brama "Sottoportego Ghetto Nuovo".
Mieszkańcy getta swobodnie mogli wychodzić w ciągu dnia, ale zmuszeni byli identyfikować się poprzez noszenie odznaki.
Mężczyźni musieli nosić naszyte żółte kółko na lewym ramieniu płaszcza, kobiety musiały nosić żółty szalik.
W nocy, bramy były zamykane i patrolowane przez chrześcijańskich strażników, których wynagrodzenie oczywiście, było pobierane od społeczności żydowskiej.
Jeśli chodzi o wygląd zewnętrzny, Ghetto nie wyróżnia się znacznie od reszty Wenecji. Jedyną rzeczą, którą je wyróżnia, są wysokie i wąskie domy.
Ludność getta rosła, i ze względu na brak miejsca w XVII wieku zostały zbudowane tylko w tej dzielnicy domy nawet ośmio piętrowe.
Mimo to weneckie getto nie wystarczało, aby pomieścić wszystkich jego mieszkańców, i zdecydowano się na jego rozwiniecie w przyległych obszarach.
W 1541 powstało Ghetto Vecchio.
Z końcem Republiki Weneckiej czyli w 1797, Żydzi mogli mieszkać w innych częściach miasta. Napoleon otwarł bramy getta w 1797 roku, ale Austriacy umieścili je ponownie.
Swobodnego dostępu do miasta ludność żydowska dostała dopiero w 1866 roku, kiedy Wenecja stała się częścią Królestwa Włoch.
Getto stoi do dziś i segregacja już nie istnieje, mimo to mieszka tam około okolo 30 Żydów z 500 żyjacych w calej Wenecji.
Żydzi z getta weneckiego pochodzą z różnych kultur, jak widać przez konstrukcj ę pięciu synagog.
Każda fala żydowskich imigrantów budowała własną synagogę.
Polecam zorganizować sobie wycieczkę i zobaczyć niektóre z tych.
Wycieczki po getto i zwiedzanie pięciu synagog jest dostępne przez cały rok w Muzeum Żydowskim.
Za 10 € można zwiedzać z przewodnikiem trzy z pięciu istniejących synagog w getcie.
Obecność synagogi może uciec tylko nieostrożnemu oku.
W Wenecji synagogi zostały stworzone już w ramach istniejących budynków. Znajdują się zawsze na najwyższym piętrze budynku (nic nie może być powyżej synagogi). Mo ż na je rozpoznać przez obecność pięciu dużych równoległych okien (tak jak 5 ksiąg Tory) lub po przez pisma hebrajskie na ścianach.
W tym momencie z tych wspaniałych czasów przetrwały synagogi: włoska, hiszpańska, canton, niemiecka oraz lewantyńska.
Chociaż znajduje się tutaj pięć synagog, wykorzystywane są tylko dwie: hiszpańska (zbudowana w drugiej połowie 16 wieku) i lewantyńska (1538). Tylko te dwie synagogi są operacyjne. Obydwie w lecie, a lewantyńska w zimie, bo tylko ta synagoga ma ogrzewanie.
Synagoga lewantyńska mówi się, że jest najbardziej charakterystyczną synagogą w Wenecji. Jej wnętrze ma przepiękną ornamentykę.
Synagoga hiszpańska jest chyba jedyną na świecie, która funkcjonuje nieprzerwanie od jej założenia do dnia dzisiejszego.
Niemiecka (1529) jest najstarszą synagogą ale tak jak synagoga Canton i Włoska, używana jest tylko w specjalne okazje.
Włoska synagoga(1575) jest chyba najprostszą z wszystkich synagog. Jest to też ostatnia synagoga zbudowana przez Żydów w getcie. Synagoga Canton (1531/32) jest jedną z najpiękniejszych i najbardziej cennych synagog. Zachwyca przepiękną arką przymierza i ozdobnymi drzwiami. Z zewnątrz może być zidentyfikowana przez ekscentryczną drewnianą kopułę, która wznosi się na ośmiobocznym bębnie.
W starym getcie znajduj ą się dwie synagogi hiszpańska i lewantyńska . Natomiast włoska, niemiecka i canton w Getcie nowym.
Muzeum getta żydowskiego można zwiedzać za € 4. Zawiera ono ciekawe obiekty, między innymi rękopisy i dokumenty z życia religijnego społeczności żydowskiej w Wenecji.
Teksty w języku hebrajskim i tablice informacyjne, które opowiadają historię getta i prześladowanie Żydów od początku aż do drugiej wojny światowej.
Kolekcja uwzględnia przede wszystkim rekwizyty związane z kultem świąt żydowskich, od Szabatu (dzień poświęcony modlitwie) do Pesaq(Wielkanoc żydowska).
W muzeum można znaleźć umowy małżeńskie(Ketubboth) w formie pisemnego i kolorowego pergaminu, gdzie napisane są normy, między innymi przepisy, dotyczące ochrony kobiet, w przypadku rozwiązania małżeństwa, uznanego przez tradycję żydowską.
W muzeum można zarezerwować wycieczki z przewodnikiem na cmentarz żydowski na Lido.
Campo Ghetto Nuovo
Brama "Sottoportego Ghetto Nuovo"
Pozostałości oryginalnego muru z epoki faszystowskiej z drutem kolczastym na szczycie.
Synagoga Canton
Jak dostać się do Ghetto ?
Najpierw należy dostać się do Wenecji, następnie odszukać odchodzące z przystani ACTV vaporetto. Vaporetto to potocznie zwany tramwaj wodny w Wenecji.
Do getto żydowskiego w Wenecji można dopłynąć linią tramwaju wodnego 1 lub 82, wysiąść na S. Marcuola – Ghetto lub liniami 41, 42, 51 lub 52, wysiąść na przystanku Ponte delle Guglie – Ghetto.
Stąd przejść pod łukiem "Sotoportego getto Vecchio" - dawne wejście do starego getta.
Poniżej strony internetowe z ew. przydatnymi informacjami.
Niestety strony są w j. angielskim.
Strona operatora tramwajów i stateczków - ACTV, z możliwością przejrzenia linii i rozkładu jazdy (rejsów).
Dojazd do Wenecji w ramach sieci transportu publicznego, tutaj także są PDFy z rozkładem rejsów/jazdy. Koszty biletów na statki.
Tanie loty do Wenecji sa obsługiwane przez Wizz Air e Ryanair.
Zapraszam do polubienia mnie na Facebooku lub google+, dziękuję za odwiedziny :-)